Bij een langer verblijf in Duitsland is het raadzaam, de planning van een nalatenschap met behulp van een jurist/specialist te maken – alleen al om onaangename verrassingen te voorkomen. In deel I van de serie Duits erf- en successierecht (JND, juli 2010) behandelden wij de wettelijke erfopvolging, in deel II (JND, augustus 2010) de legitieme portie (Pflichtteil), in deel III (JND, oktober 2010) de Beschikking vanwege overlijden, in deel IV (JND, november 2010) de huwelijkse voorwaarden. In de hier volgende (laatste) passages gaat het over het aan de Duitse fiscus verschuldigde successierecht.
De Duitse Belastingdienst ontvangt krachtens erfrecht ook zijn aandeel van een nalatenschap. Voor in Duitsland aanwezig vermogen (onroerend goed, bankrekening enz.) is successierecht aan de Duitse fiscus verschuldigd Het successierecht is onafhankelijk van het toepasselijke materiële erfrecht, d.w.z. onafhankelijk of men de goederen erft overeenkomstig Duits of Nederlands recht. De hoogte van het te betalen successierecht is afhankelijk van de relatie tussen erfgenaam en erflater.
Duitsland kent drie verschillende tarieven, al naar gelang de graad van verwantschap. De hoogte van de belasting wordt berekend aan de hand van de waarde van de nalatenschap. Voor echtgenoten, kinderen, kleinkinderen, ouders en grootouders (Steuerklasse I) loopt het tarief op van 7% tot maximaal 30%. Voor broers, zussen, kinderen van broers en zussen (Steuerklasse II) en voor schenkingen aan ouders/grotouders geldt een tarief van 15% tot maximaal 43%. De overige verkrijgers (Steuerklasse II) worden belast tegen een tarief dat oploopt van 30% tot maximaal 50%.
Het Duitse successierecht kent voor de diverse verkrijgers vrijstellingen. De Persönliche Freibeträge binnen de Erbschaftssteuer zijn voor echtgenoten € 500.000, voor kinderen € 400.000, voor kleinkinderen € 200.000 en voor de overige verkrijgers binnen Steuerklasse I €100.000. Voor broers en zussen (Steuerklasse II) liggen de vrijstellingen bij € 20.000. Dezelfde som geldt voor de overige verkrijgers van Steuerklasse III (€ 20.000). Voor echtgenoten en kinderen kan de vrijstelling onder bepaalde omstandigheden worden verhoogd om te voorzien in het levensonderhoud (Besonderer Versorgungsfreibetrag: echtgenoten: € 256.000, kinderen al naar gelang hun leeftijd tussen € 10.300 en € 52.000). In Duitsland kunnen bovenstaande bedragen na een overlijden eenmalig belastingvrij worden overgedragen. De genoemde vrijstellingen zijn ook van toepassing op schenkingen tussen levende personen, hetzij als eenmalig bedrag, hetzij in de vorm van periodieke schenkingen (uitzonderingen: voor ouders en grootouders geldt in dit geval Steuerklasse II; de besondere Versorgungsfreibetrag valt weg).
Ontvangt een rechthebbende meer dan de bovengenoemde Freibeträge, treden de verschillende belastingtarieven in werking. Erft bijvoorbeeld een echtgenote een bedrag van € 550.000, moet zij aan de Duitse fiscus over het bedrag van 50.000 euro 7% successierechten betalen. Erft een kind een bedrag van € 6 miljoen, moet hij of zij over het bedrag van 5.600.000 euro 30% aan successierechten betalen.
De Duitse Erbschaftssteuer kent de hier volgende heffingen:
Waarde van de belastingplichtige verkrijgingen tot en met % naar Steuerklasse
euro I II III
75.000 7 15 30
300.000 11 20 30
600.000 15 25 30
6.000.000 19 30 30
13.000.000 23 35 50
26.000.000 27 40 50
Meer dan 26.000.000 30 43 40
Vaak wordt aan al de hier boven genoemde aspecten weinig aandacht geschonken. Toch is het, om onaangename verrassingen te voorkomen, bij een langer verblijf in Duitsland ons inziens zeker raadzaam, de planning van een nalatenschap met behulp van een jurist/specialist te maken.