Vragen en antwoorden over Hartz IV
a. Voor wie geldt Hartz IV?
De regeling is van toepassing op mensen die op het moment Arbeitslosenhilfe of Sozialhilfe ontvangen, dus tenminste 12 maanden werkloos (en behoeftig) zijn. Deze regeling is tevens van toepassing op mensen die in de toekomst geen recht meer hebben op Arbeitslosengeld I.
Arbeitslosengeld I zal over het algemeen nog maar voor een periode van 12 maanden worden betaald. Personen die tenminste 56 jaar oud zijn, ontvangen Arbeitslosengeld I voor een periode van 18 maanden.
b. Wat is het verschil tussen Arbeitslosengeld I en Arbeitslosengeld II?
Het via bijdragen gefinancierde Arbeitslosengeld I is een verzekeringsuitkering voor bepaalde tijd, die werknemers moet beschermen tegen een volledig verlies van inkomen. Doel is niet een duurzame alimentatie, maar het zo snel mogelijk terugkeren in het arbeidsproces.
Het uit belastinggeld gefinancierde Arbeitslosengeld II is daarentegen een (sociale) uitkering op het laagst aanvaardbare niveau, voor degenen die niet uit eigen kracht in hun levensbehoefte kunnen voorzien en vormen daarmee het unterste Auffangnetz der Solidargemeinschaft.
c. Hoeveel mensen worden door deze maatregel getroffen?
Circa 900.000 ontvangers van Sozialhilfe (totaal 2,8 miljoen) gelden als erwerbsfähig en ontvangen in de toekomst het nieuwe Arbeitslosengeld II (iets meer dan nu). De overigen ontvangen Sozialgeld, vergelijkbaar met de huidige Sozialhilfe. Bovendien ontvangen 2,1 miljoen mensen die nu een uitkering volgens de Arbeitslosenhilfe hebben, in de toekomst Arbeitslosengeld II, voor zover zij erwerbsfähig zijn. Anders ontvangen zij Sozialgeld.
d. Wie is erwerbsfähig?
Erwerbsfähig zijn mensen tussen 15 en 65 jaar die in staat zijn minimaal 3 uur dagelijks onder normale omstandigheden te werken.
e. Hoe zit het met alleen opvoedende ouders die i.v.m. kinderen niet kunnen werken?
Ook zij zijn erwerbsfähig. Of werken tijdelijk als “onredelijk” wordt beschouwd, bv. wegens opvoeding van een kind jonger dan 3 jaar, speelt bij de bepaling of iemand erwerbsfähig is geen rol.
f. Is er een overgangsregeling bij de overstap van Arbeitslosengeld I naar Arbeitslosengeld II?
Ja, middels een tegemoetkoming voor bepaalde tijd. Door de tegemoetkoming wordt in het eerste jaar tweederde van het verschil tussen Arbeitslosengeld I en Arbeitslosengeld II gecompenseerd. In het tweede jaar bedraagt de compensatie nog eenderde. Echter, de compensatie bedraagt maximaal € 160,- per persoon/per maand. Voor elk kind bestaat een extra toeslag van € 60,-.
g. Is Hartz IV vooral een probleem van Oost-Duitsland?
Ongeveer de helft tot tweederde van de Arbeitslosengeld II-ontvangers leven in Oost-Duitsland. Bovendien werken daar meer vrouwen dan in West-Duitsland. Dit heeft nogal wat gevolgen, omdat het inkomen van de partner met het Arbeitslosengeld II wordt verrekend.
h. Wat betekent Hartz IV voor ontvangers van Arbeitslosenhilfe?
Zij zullen er op de middellange termijn op achteruitgaan. De uitkeringen zullen over het algemeen onder het huidige niveau liggen. Omdat de bijdrage voor de Rentenversicherung niet meer inkomensafhankelijk door de uitkeringsinstantie wordt gestort, maar alleen nog een minimumbijdrage, werkt e.e.a. ook in de toekomst door. Ook worden de criteria voor het aan te rekenen vermogen aangescherpt en zal ook het vermogen van de partner meetellen in de waardering of iemand recht op Arbeitslosengeld II heeft. Verwacht wordt dat hierdoor ca. 500.000 mensen die tot nu toe een uitkering volgens de Arbeitslosenhilfe ontvangen, hun uitkering zullen verliezen.
Wordt vervolgt in de volgende Juridische Nieuwsbrief Duitsland