Verstokte Apple-discipelen zijn maar al te vaak geneigd eenieder verbaal te kruisigen, die durft te beweren dat aartsvijand Microsoft al in 2001 een tablet pc introduceerde. Inderdaad zijn tablets in de loop van de afgelopen negen jaar nooit echt doorgebroken, het nieuwe tijdperk begon pas echt in 2010 met de iPad van Apple.
Internetten, mailen, gamen, films kijken, navigeren en heerlijk ontspannen kranten of boeken lezen – het apparaat komt overal van pas en is sensationeel gemakkelijk te hanteren. De iPad is “magisch”, “revolutionair” en volgens Apple-baas Steve Jobs de uitvinding van zijn leven. Maar is hij werkelijk een resultaat van Apple’s vernuft? Is het nieuwe speeltje werkelijk baanbrekend nieuw?
Wie op zoek gaat naar informatie over eventuele voorgangers van de iPad, komt vroeg of laat terecht bij een onderzoeksrapport uit 1972. Hierin beschrijft ICT-brein Alan Kay, toentertijd medewerker van het befaamde Palo Alto Research Center, een simpel te bedienen draagbaar elektronisch apparaat met een plat scherm, een toetsenbord zonder bewegende delen en een draadloze, interactieve toegang tot wereldwijde datanetten. Alan Kay’s “Dynabook” zou een geheugen krijgen met genoeg plaats voor “500 boeken en vele uren muziek” en bovendien de mogelijkheid bieden, online te winkelen en de rekening met een beveiligd betalingsysteem te vereffenen. Kay was ervan overtuigd dat miniaturisering enerzijds en prijsverval van computers anderzijds de spoedige ontwikkeling van zijn Dynabook zouden bevorderen, waarvoor hij 38 jaar geleden een winkelprijs van hooguit 500 Dollar beraamde.
De Willi Wortels van het Palo Alto Research Center legden meer dan eens de basis voor grandioze bedieningsprogramma’s, voor de computermuis, de laserprinter en tal van andere snufjes die een stempel hebben gedrukt op onze huidige digitale wereld. Maar Alan Kay’s Dynabook bleef vooraleerst een visioen.
De reden hiervoor is waarschijnlijk eerder (marketing-)economisch dan technologisch van aard. Vanaf 1984 was Alan Kay werkzaam op de toenmalige ontwikkelingsafdeling van Apple en stond op het punt het project Dynabook af te ronden. Het kwam er volgens Kay uiteindelijk niet van, omdat “die marketinglui van Apple het design hadden verkloot”. Jaren later, toen Steve Jobs zijn vroegere medewerker naar aanleiding van de introductie van de iPhone naar diens oordeel vroeg, antwoordde Kay naar eigen zeggen: “Maak het scherm een stuk groter en je hebt de wereld in je zak.”
Was Alan Kay’s prototype van invloed op de ontwikkeling van de iPad? “Ik kan me nauwelijks voorstellen dat dit niet het geval is”, aldus Alan Kay kort geleden in een interview met een Amerikaanse wetenschapsjournalist. Is Apple-baas Steve Jobs dus met een gedateerde uitvinding van een medewerker aan de haal gegaan? Gaat het hier wellicht om diefstal van intellectueel eigendom? “Welnee”, vindt de inmiddels 70-jarige Kay, die tot 2005 bij Hewlett-Packard werkzaam was en heden als gastdocent aan de universiteiten van Los Angeles en Kyoto alsmede aan het befaamde Massachusetts Institute of Technology (MIT) verbonden is. “We hebben met z’n allen een belangrijk aandeel in de ontwikkeling van deze technologische stunt gehad en er ook iets voor teruggekregen, al dan niet financieel. Ik ben gewoon blij dat onze navorsingen uiteindelijk zijn uitgegroeid tot een volwaardig product. Eigenlijk had nooit iemand binnen ons wereldje de ambitie, pop- of filmster te worden. Wat mij betreft is de kous hiermee af.”